Trong bóng đá, có rất nhiều quy tắc được áp dụng nhằm tạo ra sự công bằng và kịch tính cho các trận đấu. Một trong những quy định từng được xem là gây nhiều tranh cãi nhưng cũng không kém phần hấp dẫn chính là luật bàn thắng sân khách. Vậy luật bàn thắng sân khách là gì, nguồn gốc ra đời từ đâu, tại sao được áp dụng rồi sau đó bị bãi bỏ, và nó ảnh hưởng như thế nào đến bóng đá hiện đại? Bài viết này trang Cà Khịa TV sẽ cung cấp tất cả thông tin chi tiết xoay quanh quy định đặc biệt này.
Luật bàn thắng sân khách là gì?
Luật bàn thắng sân khách là gì? Luật bàn thắng sân khách hay còn gọi là away goals rule là một quy tắc từng được áp dụng rộng rãi trong các giải đấu bóng đá quốc tế, đặc biệt là các trận đấu loại trực tiếp có lượt đi và lượt về. Theo luật này, nếu sau hai lượt trận, tổng tỉ số hòa thì đội bóng ghi được nhiều bàn thắng hơn trên sân khách sẽ là đội giành quyền đi tiếp.
Ví dụ, nếu ở lượt đi trên sân đội A, kết quả là A 1-0 B, còn lượt về trên sân đội B, kết quả là B 2-1 A, tổng tỉ số sau hai lượt là 2-2. Tuy nhiên, do đội A ghi được 1 bàn trên sân khách, trong khi đội B không ghi bàn nào khi làm khách, nên đội A sẽ là đội đi tiếp nhờ luật bàn thắng sân khách.
Nguồn gốc và lịch sử của luật bàn thắng sân khách
Theo như trang Cakhia tìm hiểu thì luật bàn thắng sân khách xuất hiện lần đầu vào những năm 1960. Trước đó, trong các cặp đấu lượt đi và lượt về, nếu hòa nhau sau hai trận thì sẽ phải đá thêm trận đấu thứ ba trên sân trung lập hoặc thi đấu hiệp phụ, thậm chí là đá lại nhiều lần để tìm ra đội chiến thắng. Điều này gây ra sự bất tiện trong lịch thi đấu và tạo ra áp lực về tài chính cho các đội bóng.
Chính vì thế, Liên đoàn bóng đá châu Âu (UEFA) đã đưa ra luật bàn thắng sân khách với mục tiêu khuyến khích các đội thi đấu tấn công ngay cả khi phải chơi xa nhà, đồng thời giảm thiểu khả năng phải tổ chức thêm trận đấu phụ tốn kém. Năm 1965, giải European Cup Winners’ Cup là giải đầu tiên áp dụng luật bàn thắng sân khách. Sau đó, quy tắc này được sử dụng rộng rãi ở Champions League, Europa League và nhiều giải đấu quốc tế khác.
Cách hoạt động của luật bàn thắng sân khách
Để hiểu rõ hơn về luật bàn thắng sân khách là gì hãy cùng chuyên gia Cakhia TV đi vào ví dụ cụ thể của luật này trong bóng đá.
Hãy tưởng tượng một trận đấu giữa hai đội A và B, diễn ra hai lượt đi và về.
- Lượt đi: Đội A đấu với đội B trên sân nhà của đội A. Tỉ số trận đấu là A 1-1 B.
- Lượt về: Đội B đấu với đội A trên sân nhà của đội B. Tỉ số trận đấu là B 2-2 A.
Tổng tỉ số sau hai lượt đấu là A 3-3 B. Theo luật bàn thắng sân khách, ta sẽ xem xét số bàn thắng mà mỗi đội ghi được trên sân đối phương.
- Đội A ghi được 2 bàn trên sân của đội B (tỉ số 2-2 ở lượt về).
- Đội B ghi được 1 bàn trên sân của đội A (tỉ số 1-1 ở lượt đi).
Vì đội A có số bàn thắng trên sân khách nhiều hơn (2 bàn so với 1 bàn), nên đội A sẽ là đội chiến thắng và đi tiếp.
Có một điều quan trọng bạn cần nhớ khi cập nhật tỷ lệ kèo chính là luật này chỉ có hiệu lực khi tổng tỉ số của hai đội bằng nhau. Nếu một đội thắng với tổng tỉ số 4-3, thì không cần phải xét đến luật này nữa.
Một điểm đặc biệt khác: luật này không áp dụng trong hiệp phụ. Nếu hai đội hòa nhau và phải đá hiệp phụ, tất cả các bàn thắng được ghi trong 30 phút này sẽ được tính như nhau. Tức là, nếu tổng tỉ số vẫn hòa sau hiệp phụ, hai đội sẽ phải đá luân lưu để phân định thắng thua.
Cụ thể: Hãy lấy ví dụ về một trận đấu thực tế để bạn dễ hình dung hơn:
- Trận lượt đi: Barcelona 1-1 Real Madrid
- Trận lượt về: Real Madrid 2-2 Barcelona
Tổng tỉ số là 3-3.
- Barcelona ghi được 2 bàn trên sân của Real Madrid (lượt về).
- Real Madrid ghi được 1 bàn trên sân của Barcelona (lượt đi).
Barcelona thắng nhờ luật bàn thắng sân khách. Đây là một kịch bản rất phổ biến trong quá khứ.
Những khoảnh khắc huyền thoại và đầy tranh cãi
Luật bàn thắng sân khách đã tạo ra những khoảnh khắc mà chúng ta không thể nào quên.
- Manchester United 1999: Trong trận bán kết Champions League với Juventus, Man United đã để thua 0-2 ngay tại Old Trafford, nhưng sau đó, họ đã có một màn lội ngược dòng thần kỳ khi giành chiến thắng 3-2 trên đất Ý. Tổng tỉ số 3-3, nhưng Man United đi tiếp nhờ 3 bàn thắng sân khách quý giá.
- AS Roma 2018: Roma đã có một màn lội ngược dòng không tưởng trước Barcelona tại Champions League. Sau khi thua 1-4 ở lượt đi, Roma đã giành chiến thắng 3-0 ở lượt về để đi tiếp nhờ bàn thắng sân khách, mặc dù tổng tỉ số là 4-4.
Những khoảnh khắc này đã chứng minh rằng một bàn thắng sân khách có thể làm thay đổi hoàn toàn cục diện trận đấu, biến những điều không thể thành có thể.
Bên cạnh những khoảnh khắc huy hoàng, luật bàn thắng sân khách cũng gây ra nhiều tranh cãi.
- Lợi thế không công bằng: Nhiều người cho rằng luật này mang lại lợi thế không công bằng cho đội được đá sân nhà ở lượt về, bởi vì họ có thể đá hiệp phụ trên sân nhà và các bàn thắng trong hiệp phụ không bị ràng buộc bởi luật này.
- Khuyến khích phòng ngự: Mặc dù mục đích ban đầu là khuyến khích tấn công, nhưng đôi khi, luật này lại khiến đội khách chơi phòng ngự tiêu cực để bảo toàn tỉ số hòa 0-0, vì họ biết rằng nếu ghi được bàn thắng, nó sẽ có giá trị gấp đôi.
Tại sao UEFA quyết định bãi bỏ luật bàn thắng sân khách?
Sau nhiều thập kỷ, thế giới bóng đá đã thay đổi đáng kể. Để hiểu rõ hơn hãy xét về ưu và nhược điểm của luật này:
Ưu điểm của luật bàn thắng sân khách
Hiểu rõ về luật bàn thắng sân khách là gì bạn có thể thấy nhiều điểm tích cực. Thứ nhất, nó tạo động lực để các đội khách không chỉ phòng ngự mà còn chủ động tấn công nhằm tìm kiếm lợi thế. Thứ hai, luật này giúp giảm bớt tình trạng phải đá thêm trận đấu thứ ba hoặc đá luân lưu kéo dài. Thứ ba, nó khiến các cặp đấu trở nên kịch tính hơn, bởi chỉ cần một bàn thắng trên sân khách cũng có thể thay đổi toàn bộ cục diện.
Ngoài ra, từ góc nhìn chiến thuật, luật bàn thắng sân khách cũng giúp các trận đấu đa dạng và khó lường hơn. Các huấn luyện viên buộc phải tính toán kỹ lưỡng hơn trong việc bố trí đội hình và điều chỉnh lối chơi ở cả hai lượt trận.
Nhược điểm và tranh cãi quanh luật bàn thắng sân khách
Bên cạnh những ưu điểm, luật bàn thắng sân khách cũng gây ra nhiều tranh cãi. Nhiều chuyên gia cho rằng luật này khiến một số đội bóng chọn cách chơi phòng ngự cực đoan trên sân nhà để tránh bị thủng lưới, vì một bàn thua trên sân nhà sẽ trở thành bất lợi quá lớn. Điều này đi ngược lại với mục tiêu khuyến khích bóng đá tấn công.
Ngoài ra, sự thay đổi về môi trường thi đấu trong bóng đá hiện đại, chẳng hạn như chất lượng sân cỏ, điều kiện di chuyển, cổ động viên sân khách… đã giảm bớt sự khác biệt giữa sân nhà và sân khách. Do đó, nhiều người cho rằng luật bàn thắng sân khách không còn phù hợp với thời đại.
Vì thế vào tháng 6 năm 2021, UEFA đã chính thức công bố quyết định bãi bỏ luật bàn thắng sân khách trong tất cả các giải đấu cấp câu lạc bộ nam, nữ và lứa tuổi thanh thiếu niên của họ. Quyết định này có hiệu lực từ đầu mùa giải 2021-2022.
Quyết định này đánh dấu một bước ngoặt lớn, chấm dứt gần 60 năm tồn tại của một trong những quy tắc gây tranh cãi nhất.
Lời kết
Trên đây là toàn bộ thông tin cho luật bàn thắng sân khách là gì được trang Ca Khia TV tổng hợp. Luật bàn thắng sân khách đã từng là một phần không thể thiếu của bóng đá châu Âu. Nó đã mang lại cho chúng ta vô số những khoảnh khắc thăng hoa và những nỗi đau không thể nào quên. Mặc dù đã bị bãi bỏ, nhưng giá trị lịch sử và những câu chuyện mà nó tạo ra sẽ mãi mãi được ghi nhớ.